Choroby

 

Arowany to odporne ryby i są w stanie przetrwać zróżnicowane warunki. Problem pojawia się, gdy hodowca nie przestrzega podstawowych zasad opieki. Nie należy lekceważyć żadnych nienaturalnych objawów naszej ryby. Tylko szybka diagnoza i natychmiastowe podjęcie leczenia pozwoli naszemu pupilowi na szybki powrót do zdrowia.

Na początku chciałbym po krótce poruszyć najczęstszą dolegliwość Arowan, jaką jest Wytrzeszcz Oka (DropEye) gdyż jest to najbardziej znana i dyskutowana choroba tych ryb.
Trudno jednoznacznie określić, jakie są przyczyny tego zjawiska. Najbardziej trafną i potwierdzoną teorią są uwarunkowania genetyczne, ale nie można też wykluczyć wpływu zabiegów hodowlanych. Może o tym świadczyć fakt, że każde kolejne pokolenie wyhodowane w warunkach sztucznych jest bardziej podatne na wystąpienie upośledzenia. Poza tym, że ryby przebywające w górnych partiach zbiornika poszukują pokarmu w dolnych partiach, to również tam wypatrują niebezpieczeństwa. Najczęściej znajdują się tam ryby denne przyciągające ich uwagę. Nie muszą natomiast obserwować obszarów nad lustrem, gdzie w naturze może znajdować się zarówno pokarm jak i niebezpieczeństwo. Konieczność kierowania wzroku w dół może także wymuszać często nieodpowiednie, zbyt intensywne dla tego gatunku oświetlenie.

Dlaczego jednak, pomimo zbliżonej budowy oczu, na tę przypadłość nie zapadają Arowany czarne? Bo to przeważnie ryby pochodzące z odłowu w naturze albo potomstwo F1, niespaczone zabiegami hodowlanymi. Arowany azjatyckie zapadają na Drop Eye rzadko, ponieważ te z kolei są w głównej mierze hodowane na farmach i w pewnym sensie stanowią pokolenie F0. Dla pełnego obrazu należy jednak dodać, że wada DropEye występuje również u osobników żyjących w naturze, choć tu upośledzenie nie występuje w stopniu tak głębokim.

Poniżej opisuję najczęściej pojawiające się choroby i przypadłości spotykające Arowany oraz sposoby walki z nimi. Do nich należą:

Brak apetytu
Jest najpopularniejszym problem naszej Arowany i równocześnie najcięższym do zdiagnozowania przyczyny. Wiele razy spotkałem się z przypadkami, że ryba nagle bez wyraźnych powodów przestała przyjmować jakiekolwiek pożywienie i taki stan rzeczy trwał nawet kilka tygodni. Należy postarać się mimo wszystko jak najszybciej zdiagnozować dolegliwość i podjąć odpowiednie kroki.

Prawdopodobna przyczyna Diagnoza Leczenie
Niewłaściwe parametry wody – wysokie stężenie amoniaku/azotanu/azotynów;
– niewłaściwa temperatura oraz PH;		 – podmiana wody;
– czyszczenie i w razie konieczności wymiana wkładów w filtrze biologicznym i oraz mechanicznym;
– dokładne sprawdzenie zbiornika (w tym również dna) w celu usunięcia przyczyn złych parametrów wody (martwe ryby, stare jedzenie, itp);
– zmiana temperatury na właściwą i dostosowanie PH
Stresujące środowisko – zmiana środowiska, przeniesienie ryby z innego zbiornika;
– ryba jest nerwowa, chowa się;
– nagłe ruchy, ciężko oddycha przy poruszaniu się		 – przykryj tył i boki akwarium, przygaś światło (wyjmij jedną jaśniejszą świetlówkę) lub wyłącz światło w ogóle;
– dodaj węgla i 0.1% soli niejodowanej (1 łyżka stołowa na 10litrów wody);
– nie biegaj w pobliżu zbiornika;
– jak najmniej ingeruj w życie akwarium
Przekarmienie – gruba Arowana;
– przekarmianie		 – dawaj mniej jedzenia
Infekcja – paraliż;
– podniesione łuski;
– postrzępione płetwy;
– nabrzmiały czerwony odbyt;
– dziwna postawa przy pływaniu		 Opisz dokładnie problem na naszym forum

Podmiana wody musi być przynajmniej w 50%. Następnie przez 2-3 kolejne dni, woda powinna być podmieniana, w 25%-30% dopóki parametry wody takie jak temperatura, amoniak, azotany, azotyny oraz PH nie będą unormowane.

Aby zmniejszyć stres Arowany, która znalazła się w nowym zbiorniku można czarne worki na śmieci pociąć na paski, przywiązać na ich końcach ciężarek, aby zachowywały się tak jak sztuczne rośliny i dawały jej schronienie. Następnie w przeciągu kilku, kilkunastu dni wyjmować je pojedynczo do czasu aż Arowana przyzwyczai się do nowego środowiska. Pamiętaj, aby umyć paski przed włożeniem ich do akwarium.

Przekarmianie jest częstym problemem. Kiedy Arowany są przekarmiane przez dłuższy okres czasu (tygodnie, miesiące) tracą one w końcu apetyt. Należy wprowadzić głodówkę a następnie radyklanie zmniejszyć dawki podawanego pokarmu.

Kiedy Arowana jest przestraszona to z reguły straci apetyt. Może to trwać przez kilka dni a nawet długie tygodnie. Najważniejsze jest, aby znaleźć powód strachu i go wyeliminować. W tym samym czasie należy zapewnić rybie spokojne i bezstresowe środowisko. Przebywanie przed akwarium często sprawia, że ryba będzie się przyzwyczajała do nowego środowiska szybciej, a także stworzymy większą wieź między nią a sobą. Jednak nie należy wykonywać gwałtownych ruchów oraz potrafić wyczuć rybę kiedy nie ma ochoty z nami się „zaprzyjaźnić”.

Wytrzeszcz oka
To nie jest do końca choroba a schorzenie, które mogą mieć kilka przyczyn. Jednym z powodów może być sytuacja, kiedy ryba jest zmuszona do częstszego patrzenia w dół aniżeli w górę. Drugą najprawdopodobniejszą hipoteza jest przekarmianie, a trzecią uwarunkowania genetyczne.

Prawdopodobna przyczyna Diagnoza Leczenie
Patrzenie w dół – szklane dno;
– wysoko stojące akwarium z nisko poruszającymi się obiektami wokoło, np: dzieci, zwierzęta		 – zakrycie dna akwarium np: żwirem
– przeniesienie akwarium w inne miejsce
Przekarmienie – tłuszcz gromadzący się za gałką oczną – zmniejszyć dawki jedzenia;
– więcej ruchu;
– większe akwarium;
– zwiększyć lub stworzyć prąd wodny

Zapobieganie jest stanowczo lepsze niż leczenie. Należy umieszczać akwarium nisko, zapobiegać przejadaniu, używać jedzenia, które pływa na powierzchni. Najważniejsze to, aby NIE KUPOWAĆ RYBY, KTÓRĄ PODEJRZEWASZ O TĄ CHOROBĘ.

Można także wrzucić do akwarium piłeczkę pingpongową, a także zainstalować czerwone migające światełko skierowane na powierzchnię wody. Absolutnie nie należy „wpychać” oka z powrotem, bo i z takimi pomysłami się spotkałem. Operacja polegająca na korekcie oka jest jak najbardziej możliwa, ale stanowi wysoką śmiertelność i nie jest stosowana w Polsce.

Zamglone oko
Biaława powłoka może pojawić się z rożnych powodów. Z reguły nie wymaga antybiotyku, ale powinna być traktowana poważnie ze względu na dużą śmiertelność.

Prawdopodobna przyczyna Diagnoza Leczenie
Uszkodzenie fizyczne – w czasie transportu;
– widoczne zadrapanie		 – podmiana wody;
– dodać 0.3% soli niejodowanej (3 łyżki stołowe na 10litrów wody);
– obserwować uważnie
Nieodpowiednia woda – wysokie stężenie amoniaku, azotynów i azotanów;
– Nieodpowiedni poziom PH		 – podmiana wody;
– dostosować PH stopniowo do odpowiedniej wartości
Nagła zmiana wody – zmiana dużej ilości wody;
– duże stężenie chloru		 – dodać 0.3% soli niejodowanej (3 łyżki stołowe na 10litrów wody);
– dodać uzdatniacz wody niwelujący chlor;
– obserwować i wykonywać pomiary wody
Infekcja – poprzedzone wymienionymi powyżej przyczynami;
– pogorszenie;		 – dodać Tetracycline;
– zwiększyć stopniowo/powoli temperaturę do 32 stopni C;
– dodać 0.3% soli niejodowanej (3 łyżki stołowe na 10litrów wody)

Leczenie zamglonego oka zwykle zajmuje kilka dni, poza przypadkami infekcji, które może zająć do miesiąca, z lub bez trwałego uszkodzenia oka. Infekcja jest zazwyczaj poprzedzona innymi warunkami. Zazwyczaj jednak podstawowa kuracja odnosi zadowalające skutki i ryba szybko radzi sobie z tą dolegliwością.

Wywinięte skrzela
W tym wypadku pokrycia skrzeli zakręcają się na zewnątrz, na początku tylko miękka cześć pokrywy, a później również i twarda. Jeżeli nie usuniemy przyczyny, choroba pogłębi się, skrzela zostaną uzewnętrznione powodując kłopoty w oddychaniu i podatność na infekcje. Niestety może ta choroba prowadzić do śmierci.

Prawdopodobna przyczyna Diagnoza Leczenie
Niewielka powierzchnia do pływania – akwarium długości i szerokości mniejszej niż 3 x i 1 x długości ryby;
– ryba musi cofać się przy zakręcaniu		 – przenieść do większego akwarium
Niewłaściwa jakość wody – podwyższone parametry amoniaku, azotanów i azotynów – podmienić dużą ilość wody;
– zwiększyć tlen w wodzie (dodać kamień powietrzny);
– zwiększyć prąd wody;
– masować pokrywę skrzeli, jeżeli ryba pozwoli;
– zastosować operacja, jeżeli powyższe metody zawiodą

Jeżeli tylko miękka cześć pokrywy jest zainfekowana, to proces można cofnąć przez unormowanie/dostosowanie środowiska panującego w akwarium. Kiedy dotyczy to twardej części pokrywy operacja jest nieunikniona, dlatego wczesne wykrycie i leczenie choroby jest bardzo ważne. W przypadku operacji, zakręcona pokrywa jest przycinana lub wykonywane są delikatne nacięcia.

Kolejną przyczyną może być infekcja wewnętrznej membrany. Infekcja powoduje, iż wewnętrzna membrana puchnie i wypycha pokrywy skrzelowe. Aby udowodnić tą hipotezę potrzebne są dokładniejsze obserwacje doświadczonych hodowców/akwarystów a nawet testy laboratoryjne.

Odpadający ogon
Ta choroba zazwyczaj przychodzi nagle i wygląda jak odcięcie ogona oraz płetwy odbytowej. Zwykle choroba ma miejsce, gdy ryba żyje w dużym stresie np.: wyskoczy z akwarium. Niektórzy uważają, że jest to naturalny mechanizm obronny ryby, która złapana przez napastnika próbuje uciec – podobnie jak u jaszczurki.

Prawdopodobna przyczyna Diagnoza Leczenie
Stres – zmiana środowiska, wyskoczenie z akwarium – odcięcie, odpadnięcie ogona – pozostawić w spokoju;
– jeżeli nie odpadnie w całości odciąć zwisające resztki;
– podmiana wody;
– dodać Tetracycline;
– dodać 0.3% soli niejodowanej (3 łyżki stołowe na 10litrów wody);
– obserwować uważnie

Niestety, ale gdy takie zdarzenie będzie miało miejsce to odrośnięty ogon prawdopodobnie już nigdy nie wróci do swojego pierwotnego stanu. Będzie odrastał mniejszy i krótszy. Jeżeli tylko część ogona odpadnie hodowca często odcina pozostała część, aby ogon odrósł równo – niestety nie jest to pewna metoda.

Ważne jest, aby zapewnić rybie dobre warunki w czasie powrotu do zdrowia, musimy zapobiec infekcjom. Podawać jej zbalansowaną dietę, dodać 0.3% soli i acriflavine, oraz częściej zmieniać wodę. Leczenie może zająć kilka miesięcy.

Poprzerywane i postrzępione płetwy oraz ogon
Niezwykle powszechna choroba, często niedoświadczonych akwarystów, którzy nie znają podstawowych zasad dotyczących odpowiedniej jakości wody w zbiornikach. Powodem mogą być również uszkodzenia mechaniczne – walki pomiędzy rybami lub uderzenia o nie do końca odpowiednie dekoracje w akwarium.

Prawdopodobna przyczyna Diagnoza Leczenie
Mechaniczne uszkodzenie ciała – poprzedza waleczne zachowanie;
– uderzenia o dekoracje		 – zapewnić zbalansowaną dietę;
– dodać 0.3% soli niejodowanej (3 łyżki stołowe na 10litrów wody);
– dodać acraflavine
Nieodpowiednia woda – wysokie stężenie amoniaku, azotynów i azotanów;
– niedostateczna wiedza na temat cyklu azotowego		 – podmiana wody;
– wykonywać testy wody w celu osiągnięcia zadawalających parametrów

Jest to dosyć powszechna choroba i łatwa do pokonanie w kilka dni.

Uszkodzone wąsy
Arowana jest rybą o dużej sile i często mamy do czynienia, że uszkodzi się przy miotaniu w akwarium. Wąsy są istotną częścią naszej Arowany i ważne jest, aby były one w jak najlepszym stanie.

Prawdopodobna przyczyna Diagnoza Leczenie
Uszkodzenie ciała – poprzedza waleczne zachowanie;
– uderzenia o dekoracje lub ściany zbiornika		 – obserwować czy dalsza część wąsa nie jest złamana;
– odciąć wąsy przy podstawie;
– podmiana wody;
– dodać 0.3% soli niejodowanej (3 łyżki stołowe na 10litrów wody)

Jeżeli podstawa wąsów nie jest uszkodzona pełny powrót do zdrowia jest możliwy. Wąsy mogą być odcięte przy brzegach, co zezwoli na regeneracje. Jeżeli wąsy są uszkodzone u podstawy i nie chcą się regenerować należy użyć sterylnej igły, nakłuć je, aby spowodować krwawienie, pobudzając w ten sposób wzrost.
Jest bardzo ważne, aby zapewnić Arowanie odpowiednią wodę w czasie regeneracji, w celu zapewnienia jej szybszego powrotu do zdrowia i aby zapobiec infekcji. Należy karmić ją odpowiednio, dodać sól 0.3% a także zmieniać wodę częściej niż zwykle.
Unikaj małego akwarium gdyż może to prowadzić do ocierania wąsów ryby o szybę, co może doprowadzić do ich zdeformowania. Oznaki poprawy powinny być widoczne po 2 tygodniach. Do pełnego powrotu do zdrowia musimy poczekać kilka miesięcy.

Odpadające łuski
Całe łuski lub płaty odpadają zwykle po walce lub uderzeniu o niewłaściwe dekoracje w naszym zbiorniku.

Prawdopodobna przyczyna Diagnoza Leczenie
Uszkodzienie ciała – poprzedza waleczne zachowanie;
– uderzenia o dekoracje		 – zapewnić zbalansowaną dietę;
– podmiana wody;
– dodać 0.3% soli niejodowanej (3 łyżki stołowe na 10litrów wody)

Regeneracja może zająć od kilku dni do kilku tygodni. Zajmie jednak dłużej, aby łuski uzyskały ten sam kolor jak reszta ciała, bardzo często pozostają one troszeczkę innego odcienia.

Gnijąca głowa
Zwykle przyczyna jest aktywny filtr węglowy. Zaczyna się od małej białej plamki na głowie, z biegiem czasu biała plamka powiększa się i powoduje wklęsłe dziury w głowie Arowany. Jedyna znana metoda ratunku jest zniwelowanie filtra węglowego i dodanie do wody soli, dopóki ryba nie wyzdrowieje. Potrzebuje około 2-3 tygodni, aby wyzdrowiała.

Zwyrodnienie kręgosłupa
Najbardziej spotykane u srebrnych i czarnych Arowan. Spowodowane jest brakiem odpowiedniej wielkości akwarium oraz brakiem odpowiedniego żywienia. Problem pojawia się z reguły w młodym wieku i należy dokładnie sprawdzić rybę przed kupnem czy nie ma zwyrodnienia kręgosłupa (wykrzywienie kręgosłupa). Arowany australijskie nie są tak elastyczne jak inne i powinny być trzymane w większym akwarium, gdyż problem ten może się pojawić wraz z ich wiekiem. Jest to choroba trudna i praktycznie nieuleczalna, może prowadzić do śmierci. Bardzo rzadko pojawia się ta choroba, jeżeli zapewnimy rybie odpowiednie warunki (duże akwarium).